Z Mroczkowic wyjeżdżam szybko. Wolę nie spotkać dziwnej kobiety, która pogłaskała tu kiedyś krowę zakupioną przez niejakiego Reinholda Steckela i od tego czasu zwierzę zamiast mleka, które dawało w wielkiej obfitości, zaczęło dawać krew. W końcu rower to nie krowa, ale nigdy nic nie wiadomo, zwłaszcza w okolicach Kamienickiego Grzbietu. Chyba nie przypadkiem w pobliskiej Krobicy, w 1672 r. przyszedł na świat Jan Krzysztof Schwedler, pastor i znany pietysta, który idąc za głosem swego religijnego serca, biorącego, jak to u pietystów, górę nad snującym teologiczne rozważania rozumem, napisał bagatela 400 kościelnych pieśni. Może odstraszały trochę wędrujące tu wszędzie czarownice a nawet samego diabła, który miał się pojawić w Krobicy w 1613 r., co też wkrótce sprowadziło na wieś straszną zarazę. Z moru ocalał tylko sędzia Richter... ponoć widział piekielnika.

Z Krobicy wpycham rower na Sępią Górę (828 m). Sępów nie widzę, za to Pogórze Izerskie i Góry Kaczawskie, Świeradów Zdrój i Grzbiet Wysoki owszem. Dla tych landszaftów licznie wspinali się tutaj świeradowsy kuracjusze i klientela nieistniejącego dziś schroniska w Kotlinie. Może trafił tu też książę Bolesław IV Kędzierzawy, który na północ od Kotła (721 m) miał ponoć wznieść myśliwski zamek? A może jakiś górnik szukający w lesie zielarki, która ulżyłaby jego zmęczonemu pracą ciału? Swego czasu w Kotlinie trwały bowiem prace górnicze. Eksploatowane od początku XVI w. złoża cyny w pobliskim Gierczynie pod koniec stulecia zaczęły się wyczerpywać i od drugiej połowy XVIII w. roboty wydobywcze przeniesiono w okolice przylepionej do Kotliny od zachodu Krobicy a także do usytuowanej na wschód od Gierczyna Przecznicy, gdzie eksploatowano też złoża kobaltu w górze Prochowa (495 m). Były one tak wydajne, że wytwarzana dzięki nim farba kobaltowa służąca do barwienia tkanin, szkła i ceramiki oraz produkcji farbki do prania, pod koniec XVIII w. pokrywała do 10% europejskiej produkcji.

Przecznica przez długie lata funkcjonowała nie tylko jako ośrodek górnictwa, po którym do dziś zostały w terenie zasypane kamieniami sztolnie i wyrobiska, podobnie zresztą jak w Gierczynie. Należała bowiem do ulubionych miejsc włóczących się po Kamienickim Grzbiecie czarownic. Jedną z nich spalono nawet na stosie w Mirsku w 1593 r. Nie na wiele się to jednak zdało, bo kilka tygodni później gawiedź znowu widziała ją w lesie. Wygląda zresztą na to, że z Przecznicy, Krobicy, Kotliny, Gierczyna, Proszowej i Kwieciszowic to ludzie się wynieśli, a wiedźmy pozostały. Wszystkie te wsie wydają się znikać, zapadać ze swoją nieraz naprawdę ciekawą zabudową w czasie i przestrzeni, ulatniać w niewidzialny eter. Powoli dzieje się z nimi to, co z poniemieckimi cmentarzami w Gierczynie czy Proszowej, są zarastane przez drzewa, krzaki i pajęczyny.

Na wysokości Proszowej, odbijam na południe. Za Tłoczyną (785 m), a przed Kowalówką (888 m) zjeżdżam kawałek w prawo do Wolframowego Źródła leżącego na lewo od ścieżki. Ponieważ do zmierzchu zostały jakieś dwie godziny, bez obaw o spotkanie z wiedźmą, usiłuję odnaleźć w pobliżu ruiny Pogańskiej Kaplicy. Kto wie jednak czy więcej czarownic nie kręci się na Rozdrożu Izerskim (767 m). Na tej szerokiej przełęczy, łączącej Grzbiet Wysoki z Kamienickim, między widocznym na południu wyrobiskiem nieczynnej już kopalni kwarcu "Stanisław", a stojącym tuż przy Drodze Sudeckiej dawnym schroniskiem "Ludwigsbaude", a jeszcze pod koniec lat 80. prężnym sanatorium, zwłaszcza w mgliste, wilgotne dni słychać kamienne trzaski i drewniane jęki. Wyjedzona koparkami góra. Uginająca się pod ciężarem czasu architektura. Taki świat według czarownic.

Sandra Nejranowska